همه پيامبران و انبيا به يك مكتب و دين دعوت مي‏كردند. اصول مباني ديني مكتب انبيا، يكي بوده . تفاوت شريعت هاي آسماني در يك سري مسايل فرعي و شاخه‏اي بوده كه به حسب مقتضيات زمان، خصوصيات محيط و ويژگي‏هاي مردم مورد دعوت، متفاوت مي‏شد.
گذشته از اينکه بخش ديگر تفاوت ها در سطح تعليمات بوده كه پيامبران بعدي به موازات تكامل بشر در سطح بالاتري تعليمات خويش را كه همه در يك راستا و زمينه بوده بيان مي كردند،  به طور مثال تعليمات اسلام در مورد مبدا و معاد و جهان و معارف پيامبران گذشته از نظر سطح مسايل بالاتر و متفاوت بوده. به بيان ديگر، بشر در تعليمات انبيا مثل يك دانش‏آموز بوده كه از كلاس اول تا آخرين كلاس آموزه هاي وحياني را دريافت کرده است.

کما اينکه استاد مرتضي مطهري، مي فرمايند: مكتب پيامبران تدريجاً بر حسب استعداد جامعه انساني عرضه شده تا بدان جا كه بشر به حدي رسيده است، كه آن مكتب به صورت كامل و جامع توسط حضرت محمد (ص) عرضه شد. از نظر قرآن آن چه وجود داشته و همه پيامبران عرضه كرده ‏اند، دين بوده است، نه اديان، قرآن دين خدا را از آدم تا خاتم يك جريان پيوسته معرفي مي‏كند، نه چند جريان، و يك نام روي آن مي‏گذارد و آن "اسلام" است.

البته مقصود اين نيست كه در همه دوره‏ها دين خدا با اين نام خوانده مي‏شده، بلكه مقصود اين است كه حقيقت دين داراي ماهيتي است كه بهترين معرف آن لفظ اسلام است.(وحي و نبوت، ص ۱۶۵) از اين رو مي‏گويد: "ان الدين عند الله الاسلام؛ دين نزد خدا اسلام است".(آل عمران ، آيه ۱۹) يا مي‏گويد: "ابراهيم نه يهود و نه نصراني، بلكه حق جو و مسلمان بود".(آل عمران ، آيه ۶۷)

نتيجه کلي اينکه دين خدا كه از طرف پيامبران الهي عرضه شده، يكي بوده، با مباني و اصول خاص خودش و مردم در دوران‏، هر پيامبر موظف بوده‏اند از شريعت پيامبر زمان خودشان پيروي کنند، چون  در هر دوره دين به شكل كامل تر از زمان گذشته عرضه مي‏شد، تا رسيد به دوران خاتميت كه همه مردم پس از بعثت رسول اكرم (ص) وظيفه داشتند از دين او كه دين اسلام است تبعيت کنند.

کاملا مشخص است که، اختلافات اساسي و مبنايي موجود در اديان، از طرف پيامبران نبوده، بلكه از ناحيه پيروان  خود اديان مي‏باشد كه به خاطر ظلم و انحراف از حق و اعمال نظرهاي شخصي، اختلاف در دين درست كردند. لذاست که قرآن مي‏فرمايد: "آن‏هايي كه از حقيقت آگاه بودند، و با اين حال در دين خدا اختلاف ايجاد كردند، انگيزه‏اي جز طغيان و ظلم و ستم و حسد نداشتند". (آل عمران ، آيه ۱۹)

آيت الله مکارم شيرازي مي فرمايند:  اگر مردم مخصوصاً طبقه دانشمندان، تعصب و كينه توزي و تنگ نظري و منافع شخصي و تجاوز از حد حدود و حقوق خود را كنار بگذارند و با واقع بيني و روح عدالت خواهي اديان را بررسي كنند، حق روشن شده و اختلاف حل مي‏شود.(تفسير نمونه، ج ۲، ص ۳۵۱)